In 't Schoein Vloms vlag schoon vlaams

Verrozjekes

Arabi Pacha en ‘t oiland Chipka
Stammenei
Braar-Bakker
Konker
De spinnekop van Rubens
Abbeliekes
Parabel van de Verloeren Zoeng

Arabi Pacha en ‘t oiland Chipka

In het weikblad van Pie Donsj, ’t Land van Oilsjt, verschantj in de oitgauve van de 24sten september 1882 nen artikel me as titel ‘Lot van Arabi Pacha’. Foitelek es da het begin van e vervolgverhool, ginspireird op kweddelen in Egypte, woor dat in dienen toid giel de wereld over sprak. De Khedif, dat was den onderkeinik van Egypte, dat een kolonie was van Ingeland, hoi op zen botten g’had van de nasjonalistisch gezindjen kolonel Arabi Pacha. Dienen hoi de macht gegreipen, mor was al direct verdreiven deir den beroemden Ingelsen zjenerool Wolseley.
In ’t verhool van Donsj wiltj kornel Arabi deir de Khedif nor ‘de woestoin van Sahara’ verbannen, mor zjenerool Wolseley peist dor anders oever: G’en zet er ni, Khedif, ik weit een oilandjen in giel de weireld totool onbekendj; door stier ik hem notoe ver zen iewigste straf, en zet er mo zeikerst van, a zal hem do koest haaven en der noeit ni mir van verdrom kieren. ‘t Es e moeras in de wintjer en een stinkpoel in de zoemer. Woorop dat Arabi geloten antwoerdt: Alla, ik za me nog ammezeiren in men leven!  Adieu me lief vaderland den Est, ik vertrek nor ’t oiland Chipka!

Taboul

Azoei arriveirt dus op den 8sten oktoeber 1882 Arabi op Chipka en a schroift directemaun nen brief nor Taboul, zenne companjong die in Egypte achtergebleiven es. Foitelek es taboul den naum van een Arabische saloi, mor soit. Arabi doet al direct zen beklag over ’t oiland woorop dat’n terecht gekommen es: ’t lupt verschillende kieren per dag onder woter.’ Me deizen brief es het vervolgverhool in ’t Land van Oilsjt geboeren; titel van de feuilletong: Brief van Arabi Pacha on Taboel – oit men oiland Chipka.

Woterellenje

Oeik in zennen brief van de 26sten november doet den oongespoeljde vremden zen beklag oever de wotersnoeid: ’t regert hier gewellig en de Noil (sic) strumt hier langst alle kanten oever’. Een mondj loter verschantj er een anonieme annonce: Arabi, a oiland es verdrom bewoeinboor! En ten kommen der weir brieven. Die zen miestal nen braven kritiek op het konservatief-katholieke stadsbestier, de bokken, me as berremeister ViktourVan Wambeike (de Khedaf van deis stei) en boiten de oonvallen op de liberole ‘geizensekte’ me heer offisjeile schoelen (’t attenei en de kormajen). Mor oeik Sultan Leopol (den twieden), die de tool van ’t groesjte gedieltje van ze volk ne een kaan, kroigt een smeit.

Stadskrawoiers

No een onderbreikink van mier as e joor komt er nog nen brief, den 27sten april 1884: Arabi es toch van zen oiland ontsnapt en heit Europa deirkroist, mor es verdom thois. Ik ben direct go zing nor men oiland Chipka, nog atoid dikkes oeverstrumd en onbewoeinboor.’ Oever Europa es’ten trouwens graalek ontgoecheld: ‘ter hiersen allien mor volksonderdrikkende potentaten, die allien mor gekonstesteird eren deir Dynamieters, Sosjalisten en Anarchisten, gelek dat’n vier joor loter in zennen lesten brief schroift. De zeideloeished es zelfs to op zen lief en vroi  ioland deirgerdrongen: ik hem ’s nachts ghoeird en gezing benjen jonge maskes die verboitrekken terwoil da ze gemiene liekes zingen en hoilen. Es het omdat Europa hem teigenstekt, of omdat’n veir van zen lief Egypten en Arabenland zitj, of es het de pasje ver de wereld verder te verkennen dat hem te pakken heit? Of esten de lakshed van het Oilsjterse stadsbestier en de moer van Chipka beu (Twie stadskrawoeiers zen een dagsken of twie moer kommen oitscheppen on den oitkant en domei es ’t weir gepast)? In elk geval, Arabi wiltj nor Ameirika, ’t land van de Vrouhèd, oeversteiken…

Vox populi

Vanaf 1891 es Donsj ewa mildjer ver de vroede vaderen van ons stad. Die hemmen oindelèk d’oeverstroeimingen doeng ophaaven: ‘Arabi Pacha, a oiland leit verdom boeven ’t oppervlak van ’t woter. En as ge nor Oilsjt komt, Arabi Pacha, ge zetj a oigen oepentrekken!’ Donsj bestoeft ni allien de koiën on de voort en de mondink van den aan Denjer, mor oeik de nieve briggen on de Zwerten Hoek, on de Maatmeilen en de Vismert. En a es vol lof oever de nieve vismoin op Chipka en het nief hospitool on d’ Heshaug. Den 11sten oktober bestoeft’en de wandelweg van ’t Oiland Chipka, die’ten den Boelvaar Arabi Pacha noemt. In Het Land van Oilsjt van den 1sten november van dazelfste joor leit’en oit woorom dat’n dienen naum gekoezen heit: ‘Oiland Elba (omgeivink Walstroot), Chipka, Boelvaar Arabi… Azoei zen de weigen en bonen deir ’t volk gedupt en vox populi, vox Deï. Ze meigen op ’t stadhois doeipen gelek da ze willen, weir doeng mei me ’t volk.’ En lyrisch beschroift’n het zicht dat de wandeleer dor heit: van de nieve hoizen van d’Heshaug on de linkerkant, het oiland Elba en de marchandiesstausje in ’t midden, tot rechts de schoein hoevingen. Den offisjeilen naum van den boulvaar was vanaf den oonleg in 1887 Saskoi. In 1902 wierd ze omgedupt in Van Wambeikekoi, nor de berremeister die den boulvaar liet oonleggen, mor de Oilsjteneers bleiven van de Saskoi spreiken. Arabi Pacha es dus n ion ne strootnaum gerokt.

Vedrom nor boeven


Stammenei

Billekes

’t Boonkafei ‘De Twie  Zwettekes’ in Ternat, op de stienweg Asse - Eidingen, hoi twee schoein zwerthorige mokskes as serveirsters. ‘In de Zes Billekes’ was ten weir e kafei wo dat er droi dochters achter den toeig stonten en dat in de vertolink van ‘Het verdriet van Belzjen’ van Hugo Claus de ‘PiPaPo’ wierd, ’t geen dat azoei iet wiltj zeggen as ‘Giel den Hannekesnest’. Wedden dat den Dosje leizer liever een letterlekke Pfaff-vertolink  zol gat hemmen, iet gelek ‘Die billige sechs?’
Mor straffer nog, in Zandhoeven hoi’je een dansergelkafei dat ‘de 14 Billekes’ hoedjegen en oepen g’haaven wierd deir …e groeit hoishaaven. En ieveranst in Oilsjt of d’omstreiken schantj er van zen leven een stammenei geweist te zen dat oepen g’haaven wierd der een moeder en heer twee dochters, en da genoemd wierd ‘In de Droi Meiten, twie jonge en ien versleiten’.

Esta Minetta

Het vraaelek schoein vergroetj d’ oontrekkingskracht van e kafei, dat es e foit de zeiker es. ’t Geift ten oeik verft dat het Belgische woerd ‘estaminet’  zo kommen van ‘Esta Minetta?’, een vraug die volgens da gezeid werd  in ons streiken veil gesteldj wierd deir de Sponsje sadoten die hier in de 16de en de 17de ieë den boos speldjen. ’t Zo zu veil willen zeggen as ‘Es ter hier en masken?’
De braaroi Palm dei da verhool al ne kir as ze heer gezellige ‘Estaminets’ lanseirden en nog insj met heren nieven pils Estaminet. Mor het was onzen oigesten L.P. Boein die in de joren 1960 die mythe legendorisch mokten, asten in ien van zen stikskes in de ‘Veroit’ schreif dat in e stammenei altoid twie of droi dochters over de vloer loeipen, omda, - gelek dat’n hem heit loten woismauken - estaminet in de tool van de Spanjakkers letterlek betiekenden: hois woor dat de maskes drank serveiren. Mor a zeig’het er nog ne kir spesjool boi: ‘Mor moi kenne ze van alles woismauken’.
Het woord ‘Minetta’ es alesj gin Sponsj, ge vin’ het ierder op Italjonsje sites en in ’t giel ni in Sponsje woerdenboeken. ’t Es gewoein ne maskesnaum, Wilhelminaatje of Mientje in ’t Hollands, Mina of Minneken in ’t Vloms. De bekendjste Minette es Anne of England, die me heren iesten naum  Henriette hoedje’n. en een Frans moeier hoi.En voesj van de rest es Minette oeik ne poezennaum, ’t geen dat ons vanzelf nor het werkwoerd minetten ladtj; dat es van lek men lep en ’t ten es ter inderdood… weir een vraa in ’t pel.

minette

Foine sajet

Deftige woerdenboeken zoeken den oeirsprong van het woerd estaminet natierlijk in een serjeizer richtink. Den ‘Dictionaire de l’ Académie Française per exempel peist on het Latoin’ stamen’ (scherink), woorvan dat het middelneiderlands estamine of stamet komt, da was een foine wolle stof. De commerce in die ‘foine sajet’ gebeirden in Vlonjeren ni op de mert, mor in de drankhoizen: in de stammenije of estaminet dus.

Pool

Het Centre nationale de Ressourses Textueles et Lexicales van de universitoit van Nantes zol der ni van verschieten dat het Wolsje  ‘estaminea’ verwant es met ‘stamon’, wat  da pool betiekent (peist mor on  stamgast, stamkafei, astamblieft).
On azoei ne stamon wierd de koei vastgebonnen ba heren mangeoire in de staal. Elk biest hoi zenne pool. Ne staal of een andere reumte  met veil polen was dus een staminai. Een drankhois me zen groeite gelagzool (zoekt op: stammeneivoeten) hoi natierlek oeik azekken polen. Via het Gotisch is het woerd in het Picardisch gerokt (in Roisel, woor da ze Pikardisch sprauken, es het woerd estaminet nog g’hiel gewoein) en azoei in ’t Wolsj. Die Goten bonten de polen in heer hoizen trouwens in de nok baïen, wordeir dat de gotische spitsboeg ontstond. Mo da was ver in de keirken, ni ver in de stammeneis.

Vluggerken

Mor as men toch de Sponsje pist willen volgen, kommen men via de site ‘France-Estaminets’ ba ‘esta un minuto’, vroi vertoldj: wipt hier insj binnen. Wa da ne mensj on e stammenei wel insj doet. Een geloikoordige Vlomse verklerink es ter oeik:  staminet es een ververmink van Sta meneer, ’t geen da ’t zelfste betiekent as: stopt hier rezzekes, ’t es de moeite weerd van ewa te blijven hangen… Om dat er zes billekes te bewonderen zen, of te minstjen ten toch, twie zwettekes die me heren plateau pronken?

Vedrom nor boeven




Wo da den braar es, moet den bakker ni zen.

Dank zoi den B.V. (Bekendje Vlaumink) Jacob van Artevelje, weiten men hoeveil groon dat er binnen de stadswallen van Oiljst in veirrood was in febrewore van ’t joor 1339.

Wie da goed opgeletj heit in de lessen vaderlandse  geschiedenis wetj al van in ’t veirberoidende dat den Ingelsen keinink Edwaar den Derden in de 14de ieë Vrankrek waa veroeiveren en nen blitzkrieg begost, die ten wel 100 joor gedierd heit. Hoewel dat de Grauf van Vlonjeren letterlek lienplichteg was on de Franse keinink, waan de Vlomse steiden heer poeiten ni verbrannen en bleiven ze liever neutrool. Door zat, onder andere, Jacob van Artevelje, die graalek zennen bebbel kost roeren, achter. As deiken van de Gentsje weivers, die natierlek wolle oit Ingeland noeidig oin ver heer lauken te kennen weiven, waan’n d’ Ingelsen ni te noig op heer tienen terren.
De Brabanders, die ni van Vrankrek mor van Dosjland afhonken, mosten vaniogest me heeren koizer  meidoeg, die teigen Ingeland was. De bedroigde Vlomse steiden versteivigden heer vestingen on de grensj me Brabant en ze mokten oeik de stock op van ’t eiten en ’t drinken da ze nog in heren maternest hoin, kwesjte van te weiten hoelank da ze een eiventeweile beleigerink zollen kennen oithaaven.
Da gebeirdegen oeik in Oilsjt, da grat teigen de grensj me ’t Hertogdom Brabant loi. ‘Wo dat den braar es moet den bakker ni zen’, zellen d’ Oiljsteneers gepeist hemmen, want ter loin ni minder as 721 modekes* braagerst en -hauver op de groonzolders, terwoil dat er hoeip en aal 62 modekes bakkersgroon in g’hiel Oilsjt te vinnen was. Teltj ba da braaërsgroon nog de 12 voten woin in de keljers van de roike stinkords, en ge zetj wel begroipen dat ons stei, me zen amper 3600 inwoeiners, kleer was ver de stroid. Deiremonne, me in dienen toid 9000 inwoeiners (’t was nog veiren ’t oitbreiken van de perepest), most kontent zen me naazekes 3 modekes braagroon, en, ver dè dikke nekken dor, 30 voten woin. ’t Es ni te verwonderen da ze nog gin 10% van heer bevolking as weirbore manen kosten op de bien  bringen (de rest kost ni mir op zen bienen stoon van denne woin), terwoil dat Oilsjt, gekloekt deir ’t gerstennat, me 17% van d’ inwoeiners kleer stond on de Pontstrootpoeirt, ver den Dosj teigen t’haaven.

(bron: J. van Cleemput in Het Land Van Aalst, nr. 3 1956)

*modekin, modeken: aa Vlomse inhaadsmoot (ongeveer 20 lieter) ver droeige goederen.

Vedrom nor boeven




Nat en donker
De wereld es e soert van konker

Ien van de miest typische Oilsjterse woerden es zeiker en vast het woerd ‘konker’. Oever het gebroik van da woerd veiren  ’t joor 1909, mè ander woerden veiren de ophoeigink van den oizeren weg deir ’t stad, es woinig of niet geweiten. Foit is dat de weirken on den oizeren weg nog ni goed af woren, of het woerd ‘konker’ vinnen men al verdrom in De Weirkmaan van Pie Donsj.

Den 13sten moi van ’t joor tieng sjikaneirt’en as gemintjeroodslid in d’oppoziesje op den drasj en de plassen in de splentjernieve deirgangen onder den oizeren weg: ‘Wa da misstoot in de droi konkers, da zen die moerplassen, zeikest in konker 1’ Den 20sten november schroift oeik de liberole Volksgazet: Ter werdt bitter geklaugd oever de slordighèd woorin dat den entrepeneur van de nieve werken van ’t stausje ons stroten en konkers lotj liggen’. De bokkengazet ‘Den Denjerboede’, die den oparleur van ’t katholik stadsbestier es, vraugt hem ten weir af woorom da sommigste ondankbore sjikaneurs ‘de zink onder de viaduct on den Deiremonse Stienweg den Hellepit noemen’. Na was ’t minister Helleputte die in 1906 een vlotte afwotering onder de te baan kokers, wo dat de weg in ne zink zo geleid werren, beloefd hoi. Mor surtoe de konker on ’t aad keirkhof van den Deiremonse stienweg oeverstrumden toch sanfastig: den Hellepit dus! Den Denjerboede van den anderen kant heig het consequent atèd oever de viaducten, ze verliegden heer in die gezagsgetraaë gazet ni tot het volkse dialect van ’Pie Zjievereer!’

Mor Donsj bleift koppig het woerd konker gebroiken, oeik in Het Land van Oilsjt, mor ten ierder ewat as dichterlekke vroihèd: ‘Nat en donker, de wereld es e soert van konker…. Och leven es loiden en steirven es elks eirven’. As volksverteigenwoerdiger werdt Donsj wel ne ki mier patheitisch, gelek in zennen nievejorsdiskoer, g’haaven in heer lokool in de Lange Zaatstrot (wo da na Dille en Kamille es) en verscheinen in De Weirkmaan van de 8sten zjannewore 1915: ’t Joor 1914 enjegt in ne konker van afzing en smerten’ (zen stemme bibberden van antrausje, voegt de verslaggeiver der nog on toe). Mor deirgonsj es Pie Donsj nogal konkreit, zeiker as’ten de ‘stadskeimels’ op snei pakt, en volgens hem zen der da vriet veil: de brigge der zichten of Keimelsbrigge (Ponte de Sispiri) on d’ Haatkoi, die nog mor zjust oever den Aan Denjer gebaad es mor al gralèk in de weg stoot van de boeiten, d’ eletrikkotjens on de Kat, d’Haatemert, de Meilendries  en den Botanikken Hof, ’t Kapellekenbeik beneen de Schoelstroot, dat’n ne lompen Arabischen toeren en een Sarrazjensje kapelle noemt (de liberool De Windtj doet er nog e schepken boi: ’t peipervat), de nieve ringloon die ze ‘vanoon de Posthoeirn tot oon de Zjiebeirgse brigge’ ‘effen pas’ willen leggen, wordeir dat de gronden on ’t keirkhof ne meiter een half hoeiger as ’t stroot kommen te liggen en de nieven bolvaar dor gelek nen oepen konker – door es ’t woerd weir – deir ’t landschap snadtj en de Keirkhofdreif met zen schoein boeimen nor de kl. es (gelek as ’t vlas van Schokkort). Allien mor omdat de ottomobillen rapper zollen kennen roin, zeit Donsj der nog boi. Mor missching nog de gralekste stadskeimels zen volgens hem aal die konkers: on d’Hoeige Vesten, de Meilensdries, de Voort, de Gendarmeriestroot en de Kattestrotpoeirt (dat es den Deiremonse Stienweg). In ’t Land van Oilsjt van de 26sten febrewore 1911 kabast’en -  noor een bezoek on Gentj-  nog insj op ‘de prinsjipool der keimels’: ‘On de Dampoeirt es de konker loisterhèd en in Oilsjt es ’t voilighèd. De brigg’in d’hoeigte behauchelek, in Oilsjt on de Meilendries afzichtelèk.’
Voifting joor loter lotj  De Volksstem, die pertank altèd het woerd viaduct gebreukt, hem verlien het woord konker af te drikken, mor ten wel in advertensjes: ‘Kotier  ’t hieren; Vorenloon 1 (konker)’. Het woerd es bloikboor in het toolgebroik van den Oilsjteneer deirgedrongen. Mor de sosjalisten (Recht en Vroihèd, 1925) hemmen het atèd zonder faat oever de viaduct on de Meilendries en de Liberolen (De Liberool, 1937) oever de viaduct van den Deiremonse Stienweg.

Oigentlèk es ‘t dus allien Donsj die het in zen gazetten De Weirkmaan en Het land van Oilsjt oever konkersheit. Aschreif wel mier dialect in zen gazet. Op zen adreskortjes stond ‘Chipka’, wa dat de versproiding van denne volksen naum ver het oiland tissen de voort en den Aan Denjer zeiker in d’hand gewerkt heit. Zo’t kennen, da zen continu kabassen op de Oilsjterse konkers oeik geladj heit tot de inbergerink van dat aad middelneiderlands woerd in ons Oilsjters dialekt?
Hoewel dat Pie Donsj de konkers lierek vond, moeten men  hem dankboor zen ver de reddink van da schoein woerd!

KONKEL, KONKER: Droi, kronkel, winding, droikolk; ba oeverdracht: ronne gang, kaumer, reumte;

Veirbeldjen ; Dan wensch' ick ... eenen konckel onder d'aerd Daer dat ick soude zijn bewaert, Justus De Harduyn (1629)
Op een ander (West- Vlonjeren) nog ver: goet onder een brigge (zugenomden ‘doiker)’; langst de kanten van Gentj ver: gewelfde brigge boeven ne woterloeip…
vgl konkelfoezen: slinks handelen, (ver)droin.
Hits op ‘t internet: 243, worvan 1/3 Oilsjterse konker, 1/3 Hollands ver  kanker en 1/3 vanalles ewa (achternaum, typfaaten ver donker…)

Hits in Oilsjterse gazetten: 31, worvan 7 in De Volksstemme (mor vanaf  1928), 1 in De Volksgazet, 4 in Het Land van Oilsjt en 19 in De Weirkman, dus 23 in de Donsj-gazetten.

Vedrom nor boeven


De spinnekop van Rubens

Een spin in de morgen brengt kommer en zorgen, een spin in de middag brengt geluk in de derde dag en spin in de avond is verkwikkend en lavend, es een aad spreikwoord. In ’t Oilsjters klinkt dat azoei:  ’s Meires  drik, ‘ s noenes gelik,  ’s auves min - de spinnekop heit den doeivel in. ‘Drik’ (druk) wiltj zeggen den drik van het afzing, de miseire, ‘t verdriet. En’ min’ betiekent liefde, gelik. Mor toch met een adderken  in ‘t ges, want den doeivel zitj in de spinnekop. Ni zu verwonderlek, want de (venoinspavende, vergiftigde) spinnekop is alted al synoniem geweist ver den doeivel.

Op ne zilveren pennink oit ’t enje van de 17ste ieë, gemokt deir nen onbekendjen artist, stoot een tiekeninksken, afgekeiken van ne  zeikeren Ericus Walten, van een spinnekop op vinkenslag in heer net me dorin gevangen vliegskes. De spinnekop es den doeivel, de vliegskes de zondige mensjhèd. Gie wonder dat boigeloeivige mensjen benaad zen van spinnekoppen: den doeivel kost’er wel insj inzitten en dienen verstrikt in zen net de zielen der zondoors! Diene Walten, nen Amsterdamsen pamflettist en ni den iesten den besten, was zelf ni boigeloeivig. Ha geloeifden  alesj ni  in den doeivel; ’t geen dat  hem deir zen toidgenoeiten serjeis kolèk gepakt es: ha es as ketter in ’t cachot gekrepeird.

In de 16de en 17ste ieë stond een spinnekop trouwes oeik simboel ver ketteroi. Hink ze in e kapotgescheerd net, ten dodjen da op de overwinnink van de contrareformausje op de ketterse lier van de protestanten. Onder andere in de schiljeroi De Oonbidding der woizen (1624) van Pieter Pool Rubens is deizen simboliek te bewonderen. Missching liet den barokmiester hem oeik inspireiren deir het verhool van de Hoiligen Norbertus, die toides de mes een gralek groeite spinnekop in de woinkelk zag vallen, maar dennen beiker toch, in doeidsangsten wel te verstoon, uitdronk. Hij dei een schietgebeideken… en niesden de doivelse spinnekop oit, zonder doeid te vallen!

Vedrom nor boeven


Van woor kommen de abbeliekes?

Ge zie ze ni  mir, die klein koekskes, gebakken op eitboor  wit ‘ostiepapier’, zelfs ni mir on aaverwesje keiremeskraumen. Pertank, vroeger joren was dat een vaste lekkernoi op de keiremes, ni allien in Oilsjt, mor oeik beveirbeldj  in Loekeren, of in Lebbeik, Deiremonne en ander derpen. Volleidig verdweinen… spoitig mor ’t es oeik azoei.
Mor woorom wierten die koekskes na abbeliekes (of ammeliekes) genoemd?
In de Woerdenboek van de Neiderlandse Tool, woor dat honderd joor on gewerkt es deir schriftgelierden van d’universetoiten van Holland en Vlonjeren, vinnen men de volgenden oitleg:

OBLIE (uitspr. o-blie), znw. vr. en m., mv. oblieën; verkl. oblietje, mv. -tjes. Van het Fransche oublie, mlat. oblia, obleia, oblagia, nevens oblata. De oblata is eigenlijk, in de Kath. Kerk, de benaming van het misbrood, dat rond van vorm en in een met figuren voorzien ijzer gebakken is bij uitbreiding werd de naam reeds in de middeleeuwen toegepast op een dunnen ijzerkoek uit meel en water vervaardigd.

Mor de abbeliekes van ons groeitaavers zen gin flasje, blieke, dinne osties, die on a geheimelte bleiven plekken. Dus hier klopt iet ni. Ons ‘oublie-koekskes’ zen iet gielegans anders. War hemmen ze  ni te danken on middeliese poterkes,mor on 19-diese Loiks’ inwoikelingen: de Italjonsje kremkesmarchangs, die me hoeipen nor hieret kwampen en
- sertoe in Loik – spesjool  koekskes mokten ver heer kremkes: toeters, mo sertoe ‘galetten’. Die trokken kwa verm en oitzicht op hostes, op oubliekes dus*. En vanoit Loik zen die galetkoekskes vanoigest oeik in Oilsjt gerokt, wor dasse verbasterd wierten tot abbeliekes.

*Reinders, P. : Een coupe speciaal, de wereldgeschiedenis van het consumptie-ijs. Veen, Amsterdam, 1999, 670 blz.

Vedrom nor boeven

Parabel van de verloeren zoeng

Ter was ne kir ne roiken boer die twie zoensj hoi. De jongsten zoi op nen zeikeren dag teigen zen voir: ”Voir, geift mè men eirfdiel”. De voir was van ’t lamboesj gesleigen, mor a gaf den helft van zen knaten on zenne jongsten, nen emmer die ni kost wachten tot as zenne pa zenne kees geloten hoi.
Kert doorachter was dennen boetermelkmetten me een dikke bezze moenika de pist oit nor Sjinka Punka, woor da ze de gerrekes in de kaffeboeien sleipen. A sjasten der dor op nen ik en ne goi giel zen forting deir: boefen en banken me lerren van vraamensjen, hoekeren en vazjollen me plamoosters, op maroede goon mè valse proin  en liepe scharminkels … moeisen en desteren me zen sengen tot asten op zwert zood zat en nimmer wist van wat haat poilen te mauken. Van piere eiremoei most’n gon travakken ver zen kest ba ne roike smachthals en a verdiendjen dor ’t zaat op zen patatten ni, me gerrekes in  kaffeboeienen te sleipen van ’s meires vroeg tot ’s auves loot. Tein hoin de knechten van zenne patj het nog beiter!
Van iewigste miseire  trokken verdom nor hois, mè zenne steert tissen zen bienen … missching waa zenne patsj hem nog verdrom as knecht ...
Zenne pa zag hem van veiren afgedesterd kommen, en nemna, den dienen on ’t janken van antrausje! A ambrasseirdegen zenne zoeng en ter was vanoigest gin srauke van van hem oon te pakken as knecht. Te konterore: ’t was keiremes op ’t hof!
Den aadsten zoeng zag graad van kolere en groeng van noid. Ha hoi zenne pa altoid boigestoon, zen devoeiren gedoon en zen kas afgedroid, terwoil da zen broer op een ander zen kas … vol spledjegen. En hoi een hooi noeit niet gekreigen van zen voir, giene rotte kaar en zeiker giene trippenkeiremes op ’t hof.
Mor de voir zoi: Aal da ’k hem, es oeik van aa, jongen, mor menne zoeng was doeid en a es verdrom leefdig geworren, a was verloeren en es verdromgevonnen.

Vedrom nor boeven